Czym jest psychologia pozytywna?

Co pojawia się w Twojej głowie, gdy słyszysz pojęcie „psychologia pozytywna”? Mówca, który wykrzykuje „Dasz radę! Wszystko jest możliwe”, wymalowana na twarzy radość niezależnie od sytuacji, a może zapisywanie w dzienniczku codziennych wdzięczności?

Wokół tego nurtu psychologii krąży wiele mitów. Mam nadzieję, że gdy przybliżę Ci, czym jest psychologia pozytywna, będziesz w stanie się z nimi rozprawić. A jak nie, to przyda Ci się kolejny tekst, nad którym pracuję i w którym sama rozprawiam się ze wspomnianymi mitami.

ZDROWIE PSYCHICZNE I KORZENIE PSYCHOLOGII POZYTYWNEJ

Żeby zrozumieć, czym zajmuje się psychologia pozytywna, warto zwrócić uwagę w pierwszej kolejności na to, czym jest zdrowie. Na przestrzeni wielu lat pojawiały się różne definicje tego słowa, jednak definicja przyjęta przez WHO (World Health Organisation) wydaje się kompletna a przy tym zachowuje adekwatny poziom ogólności. Według WHO (1948) „zdrowie to nie tylko brak choroby, lecz pełen dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny człowieka”. W związku z tym można wyróżnić dwa procesy wpływające na stan psychiczny człowieka – jeden obejmujący powstawanie zaburzeń, a drugi rozwój zdrowia.

Jak możesz zauważyć na powyższym modelu, pełne zdrowie psychiczne występuje wtedy, gdy nie ma zaburzeń (niska psychopatologia), a jednocześnie występuje wysoki poziom dobrostanu. Model ten został wypracowany jednak stosunkowo niedawno.

Przez lata psychologowie koncentrowali się na słabościach człowieka – niepełnym zdrowiu psychicznym i poważnych zaburzeniach. Badali przyczyny, objawy i opracowywali uzasadnione naukowo metody jego „naprawienia”. Miało to oczywiście swoje plusy. Dzięki temu udało się m.in. sklasyfikować część zaburzeń oraz opracować metody pracy z nimi. Z czasem jednak zaczęto zauważać, że jest to niepełne podejście do człowieka.

W latach 50. pojawił się nurt humanistyczny w psychologii, a jeden z jego ojców, Abraham Maslow, pisał:

„Psychologia jako nauka odniosła znacznie więcej sukcesów w obszarze negatywnym niż pozytywnym. Powiedziała nam bardzo dużo o ludzkich ograniczeniach, chorobach, grzechach, lecz niewiele o jego potencjałach, cnotach, osiągalnych aspiracjach lub szczytach psychologicznych możliwości”.

Mimo rozwoju nurtu humanistycznego i podejmowania prób badań nad szczęściem człowieka w toku rozwoju psychologii jako nauki, dopiero z końcem XX wieku możemy mówić o wykształceniu się psychologii pozytywnej jako osobnej gałęzi. Wtedy to Martin Seligman, przewodniczący Amerykańskiego Stowarzyszenia Psychologicznego, nagłośnił problem dysproporcji między wiedzą o zaburzeniach a tą o dobrostanie człowieka. Wtedy też zaproponował zintensyfikowanie badań empirycznych w obszarze szczęścia, czyli głównym obszarze zainteresowań psychologii pozytywnej 🙂 Przez kolejne lata naukowcy, m.in. wspomniany Seligman, Peterson, Diener, Csikszentmihalyi czy Fredrikson, prowadzili szereg badań, próbując odkryć „tajemnicę ludzkiej siły” i jak podejmowanie (albo i nie) różnych aktywności może wpływać na satysfakcję życiową. No i trzeba przyznać, że wiemy dużo więcej na ten temat (np. model PERMA :))

ZAŁOŻENIA PSYCHOLOGII POZYTYWNEJ

Definicja psychologii pozytywnej ewoluowała wraz z jej rozwojem. W ogólnym ujęciu można napisać, że zawiera ona przede wszystkim „propozycję naukowego spojrzenia na funkcjonowanie człowieka, które koncentruje się na odkryciu i rozwijaniu możliwości prowadzenia jak najlepszego życia” i jednoczeście wpisuje się w nurt badań nad szczęściem (Kaczmarek, 2016). Gałąź ta nie jest alternatywą dla psychologii „niepozytywnej”, wręcz przeciwnie – ma prowadzić do wypełnienia luk w całościowym postrzeganiu człowieka.

Bardziej szczegółowo można przyjąć, że psychologia pozytywna koncentruje się na:

? rozwijaniu i maksymalizowaniu doświadczeń pozytywnych jako strategii osiągania satysfakcji życiowej

? akcentowaniu tego, co może się stać, a nie tego, co było lub jest

? tym, co sprawia, że życie jest warte życia.

Przy tym psychologia pozytywna to nie jest to samo, co pozytywne myślenie. Po pierwsze, jest pojęciem szerszym, bo zachęca nie tylko do zmiany perspektywy widzenia świata, ale też do konstruktywnych działań i odkrywania nowych wartości w życiu. A po drugie, nie zachęca do patrzenia przez wściekle różowe okulary, które rozmywają czasem obraz życia, a raczej do „zdroworozsądkowego” podejścia z nutką optymizmu 🙂

PODSUMOWUJĄC TO, CZYM JEST PSYCHOLOGIA POZYTYWNA…

Dzięki wyodrębnieniu się psychologii pozytywnej jako osobnego nurtu badań, psychologia jako nauka zaczęła:

? w równym stopniu koncentrować się na ludzkich słabościach oraz mocnych stronach,

? być tak samo zaangażowana w budowanie zalet, jak i w naprawianie szkód,

? angażować się w polepszanie jakości życia normalnych ludzi.

Tym samym rozpoczął się proces, w którym psycholog przestał być postrzegany jako ten, który szuka części zepsutych w człowieku, a zaczął jako ten, który pomaga, by człowiek w pełni korzystał ze swojego potencjału.

Mam nadzieję, że teraz jest dla Ciebie bardziej jasne, czym zajmuje się psychologia pozytywna. Gdybyś jednak jeszcze miała wątpliwości, to napisz pytanie w komentarzu – postaram się na nie jak najpełniej odpowiedzieć 🙂

Jeśli zaś chciałabyś zacząć pracę 1:1, to zapraszam Cię do zapisów tutaj. Jestem psycholożką, seksuolożką i terapeutką par. Podczas pracy opartej o psychologię pozytywną i terapię skoncentrowaną na rozwiązaniach (m.in. te nurty wykorzystuję podczas sesji) koncentrujemy się NIE na tym, co „jest z Tobą nie tak i naprawianiu Twoich słabości”, ale przede wszystkim na wychwyceniu tego, co sprawia, że Twoje życie jest wartościowe i wzmacnianiu tego. Podczas naszych sesji pomogę Ci rozkwitnąć i zbliżyć się do Twojego pożądanego stanu, zwiększając Twoją świadomość, ćwicząc samoregulację i wspierając Cię w procesie zmiany.